پادکست علمی نکسوس Podcast By پادکست نکسوس cover art

پادکست علمی نکسوس

پادکست علمی نکسوس

By: پادکست نکسوس
Listen for free

About this listen

در پادکست علمی نکسوس، کاوشی عمیق در دنیای شگفت‌انگیز علوم زیستی خواهیم داشت.

در این پادکست به پیچیدگی‌های حیات و تازه‌های علمی می‌پردازیم. جدیترین مطالب علمی را از منابع معتبر بررسی می‌کنیم.

به زبان کاملا ساده

«نکسوس» در زیست‌شناسی، به معنی نقطه اتصال، پیوند یا مرکز ارتباط است. نکسوس نمادی از ارتباط عمیق و بنیادین بین شاخه‌های مختلف علوم زیستی (مثل فیزیولوژی، ژنتیک، بیوشیمی، پزشکی و...) است.

All rights reserved. Biological Sciences Natural History Nature & Ecology Science
Episodes
  • جوایز Breakthrough سال ۲۰۲۵: از درمان چاقی تا رازهای کیهان!

    جوایز Breakthrough سال ۲۰۲۵: از درمان چاقی تا رازهای کیهان!
    Jun 5 2025
    در این اپیزود از پادکست نکسوس، به سراغ یکی از هیجان‌انگیزترین رویدادهای دنیای علم می‌رویم: جوایز «بریکترو»! این جوایز که به عنوان «اسکار علمی» هم شناخته می‌شوند، با ارزش ۳ میلیون دلار برای هر برنده، از پرسودترین جوایز علمی جهان هستند.امسال، دانشمندان برجسته‌ای در زمینه‌های علوم زیستی، فیزیک بنیادی و ریاضیات موفق به دریافت این جایزه شده‌اند. با ما همراه باشید تا با داستان پیشگامانی آشنا شویم که با تحقیقات خود، مرزهای دانش را جابجا کرده‌اند:انقلابی در درمان چاقی: پنج دانشمندی که در کشف و توسعه داروهای فوق‌العاده موفق اوزمپیک و وگووی نقش داشتند، یکی از جوایز علوم زیستی را از آن خود کردند. این داروها که ابتدا برای دیابت ساخته شده بودند، با تقلید از هورمون GLP-1، نه تنها قند خون را کنترل می‌کنند بلکه به مهار اشتها و کاهش وزن چشمگیر نیز کمک می‌کنند. داستان کشف این هورمون و تبدیل آن به دارویی که زندگی میلیون‌ها نفر را تغییر داده، شنیدنی است.کاوش در دنیای ذرات بنیادی: به طور کاملاً استثنایی، یک جایزه فیزیک بنیادی به مجموع ۱۳٬۵۰۸ فیزیکدان از چهار گروه عظیم همکاری در سرن (CERN) اهدا شد! این ارتش کوچک از دانشمندان، با استفاده از برخورددهنده بزرگ هادرونی (LHC)، طی دهه گذشته اندازه‌گیری‌های دقیقی برای تایید مدل استاندارد فیزیک ذرات انجام داده‌اند، بوزون هیگز را بهتر شناخته‌اند و ۷۲ ذره جدید کشف کرده‌اند.معماری مدل استاندارد و نظریه همه‌چیز ریاضی: جرارد ت'هوف، یکی از معماران مدل استاندارد فیزیک و دنیس گیتسگوری برای کار بر روی برنامه لنگلندز، «نظریه بزرگ وحدت‌بخش ریاضیات»، دیگر برندگان این جوایز بودند.رمزگشایی از بیماری ام‌اس و آینده ویرایش ژن: همچنین، با پژوهشگرانی آشنا می‌شویم که عوامل محرک بیماری ام‌اس را شناسایی کرده‌اند (از نقش سلول‌های B تا ارتباط با ویروس اپشتین-بار) و دانشمندی که با توسعه فناوری‌های نوین مبتنی بر کریسپر، انقلابی در ویرایش ژن و درمان بیماری‌هایی مانند لوسمی و بیماری سلول داسی‌شکل ایجاد کرده است.در اپیزود ۱۶ پادکست علمی نکسوس، داستان پشت این اکتشافات بزرگ، چالش‌های پیش روی دانشمندان و تأثیر شگرف این پیشرفت‌ها بر زندگی همه ما را بررسی خواهیم کرد. پس اگر به علم، نوآوری و داستان‌های الهام‌بخش علاقه‌مندید، این اپیزود را از دست ندهید!کلمات تخصصی بکار رفته در این اپیزود:اوزمپیک (Ozempic) و وگووی (Wegovy): نام‌های تجاری داروهایی هستند که حاوی ماده موثره سماگلوتاید بوده و برای درمان دیابت نوع ۲ و همچنین برای کاهش وزن استفاده می‌شوند.پپتید شبه گلوکاگون ۱ (GLP-1): هورمونی است که به طور طبیعی در روده انسان تولید می‌شود و نقش مهمی در تنظیم قند خون (با افزایش ترشح انسولین) و کاهش اشتها (با ایجاد احساس سیری) دارد.دیابت: یک بیماری مزمن متابولیک است که با سطوح بالای قند خون به دلیل نقص در تولید یا عملکرد انسولین مشخص می‌شود.اسید چرب: نوعی مولکول لیپیدی (چربی) که یکی از اجزای سازنده چربی‌ها در بدن موجودات زنده است و نقش‌های متعددی در متابولیسم و ساختار سلولی دارد.پروتئین‌های خون: پروتئین‌های متنوعی که در پلاسمای خون وجود دارند و وظایف گوناگونی از جمله انتقال مواد، ایمنی، و انعقاد خون را بر عهده دارند.برخورددهنده بزرگ ...
    Show more Show less
    10 mins
  • هوش مصنوعی: امیدبخش یا نگران‌کننده؟ نتایج نظرسنجی از ۴۰۰۰ متخصص این حوزه

    هوش مصنوعی: امیدبخش یا نگران‌کننده؟ نتایج نظرسنجی از ۴۰۰۰ متخصص این حوزه
    Jun 2 2025

    آیا هوش مصنوعی قرار است زندگی ما را دگرگون کند یا تهدیدی جدی برای آینده بشر است؟ در حالی که عموم مردم با دیده تردید به پیشرفت‌های سریع هوش مصنوعی می‌نگرند، دانشمندانی که در خط مقدم این حوزه فعالیت می‌کنند، نگاه خوش‌بینانه‌تری دارند. اما این خوش‌بینی به معنای نادیده گرفتن خطرات نیست!

    در اپیزود ۱۵ پادکست نکسوس، به سراغ نتایج یک نظرسنجی گسترده از بیش از ۴۰۰۰ پژوهشگر هوش مصنوعی در سراسر جهان، از جمله ایالات متحده، هند و چین می‌رویم و دیدگاه‌های آن‌ها را با نظرات عموم مردم (مردم بریتانیا) مقایسه می‌کنیم. خواهیم دید که:

    • چرا ۵۴ درصد از پژوهشگران معتقدند مزایای هوش مصنوعی بر خطرات آن می‌چربد، در حالی که تنها ۱۳ درصد از مردم عادی چنین نظری دارند؟
    • چه نگرانی‌های مشترکی بین دانشمندان و مردم در مورد اطلاعات نادرست، استفاده از داده‌های شخصی و جرایم سایبری وجود دارد؟
    • پژوهشگران در مورد استفاده از داده‌های شخصی برای آموزش مدل‌های هوش مصنوعی چه نظری دارند و چرا این موضوع با برخی سیاست‌های دولتی در تضاد است؟
    • هوش مصنوعی چگونه می‌تواند دسترسی به آموزش و مراقبت‌های بهداشتی را متحول کند؟
    • آیا دانشمندان به دستیابی به "هوش مصنوعی عمومی" (AGI) – هوشی در سطح یا فراتر از انسان – باور دارند و این مفهوم دقیقاً به چه معناست؟


    این اپیزود به شما کمک می‌کند تا با دیدی عمیق‌تر و آگاهانه‌تر به آینده‌ای که هوش مصنوعی برایمان رقم خواهد زد، نگاه کنید. با ما همراه باشید تا دریابیم که آیا این فناوری پیشرفته، واقعاً زندگی ما را بهبود خواهد بخشید یا باید خود را برای چالش‌های جدید آماده کنیم.


    منبع خبر:

    Will AI improve your life? Here’s what 4,000 researchers think


    مقاله اشاره شده در این اپیزود:

    Perspectives, Values, Voices: A Survey of AI Researchers (Zenodo, 2025)


    منبع تصویر کاور: Andrey Rudakov/Bloomberg via Getty
    Show more Show less
    8 mins
  • چه چیزی ما را انسان می‌کند؟ پاسخ احتمالی در ژنوم میمون‌ها

    چه چیزی ما را انسان می‌کند؟ پاسخ احتمالی در ژنوم میمون‌ها
    May 30 2025
    چه چیزی ما را انسان می‌کند؟ این سوالی است که قرن‌ها ذهن بشر را به خود مشغول کرده و حالا، دانشمندان با یک دستاورد شگفت‌انگیز، گامی بلند در مسیر یافتن پاسخ برداشته‌اند. پس از بیش از دو دهه تلاش نفس‌گیر، پژوهشگران موفق به توالی‌یابی کامل ژنوم شش گونه از نزدیک‌ترین خویشاوندان ما، یعنی میمون‌های انسان‌نما شده‌اند!این نقطه عطف در علم ژنتیک، که تا همین چند سال پیش رویایی دست‌نیافتنی به نظر می‌رسید، نه تنها پنجره‌ای نو به سوی درک عمیق‌تر تکامل انسان و تمایزات ژنتیکی ما با سایر نخستی‌سانان می‌گشاید، بلکه امیدی تازه برای حفاظت از این گونه‌های ارزشمند و اغلب در معرض خطر انقراض به ارمغان می‌آورد.در اپیزود ۱۴ از پادکست نکسوس، به قلب این پژوهش جدید سفر می‌کنیم. با هم خواهیم دید که چگونه تکنیک‌های نوین توالی‌یابی، امکان خواندن کدهای ژنتیکی از ابتدا تا انتهای کروموزوم‌ها را، بدون هیچ شکافی، فراهم کرده است. از کشف هزاران ژن جدید بالقوه در شامپانزه‌ها، بونوبوها، گوریل‌ها و اورانگوتان‌ها خواهیم گفت و بررسی می‌کنیم که این اطلاعات ژنومی چگونه می‌تواند به دانشمندان در شناسایی جمعیت‌های کلیدی برای بقای این گونه‌ها کمک کند.آیا رازهای نهفته در DNA میمون‌های انسان‌نما، کلید درک بهتر خودمان و حفظ آینده آنهاست؟ با ما همراه باشید تا با زبانی ساده، پیچیدگی‌های این کشف بزرگ و پیامدهای آن برای آینده علم و حفاظت از حیات وحش را بررسی کنیم.کلمات تخصصی بکار رفته در این اپیزود:ژنوم (Genome): مجموعه کامل دستورالعمل‌های DNA که در یک سلول یافت می‌شود. به زبان ساده، ژنوم مانند کتاب راهنمای کامل یک موجود زنده است که تمام اطلاعات لازم برای ساخت و عملکرد آن موجود در آن نوشته شده است.توالی‌یابی (Sequencing): فرآیند تعیین ترتیب دقیق واحدهای سازنده (نوکلئوتیدها) در یک قطعه DNA یا کل ژنوم. مثل خواندن کلمات و جملات در کتاب راهنمای ژنوم است.DNA (دی‌ان‌ای): مولکول اصلی وراثت که حاوی دستورالعمل‌های ژنتیکی برای رشد، عملکرد، نمو و تولید مثل همه موجودات زنده شناخته شده و بسیاری از ویروس‌ها است. این همان ماده‌ای است که ژن‌ها از آن ساخته شده‌اند.کروموزوم (Chromosome): ساختارهایی در سلول که حاوی اطلاعات ژنتیکی (DNA) هستند و به صورت فشرده سازماندهی شده‌اند. انسان‌ها ۲۳ جفت کروموزوم دارند.ژن (Gene): بخشی از DNA که دستورالعمل ساخت یک پروتئین خاص یا انجام یک عملکرد خاص را در بدن کد می‌کند. ژن‌ها واحدهای اصلی وراثت هستند.نخستی‌سانان (Primates): راسته‌ای از پستانداران که شامل انسان‌ها، میمون‌های انسان‌نما (مانند شامپانزه، گوریل، اورانگوتان)، میمون‌ها و لمورها می‌شود. آنها معمولاً دارای مغز بزرگ، بینایی برجسته و دست‌ها و پاهای گیرنده هستند.میمون‌های انسان‌نما (Apes/Great Apes/Hominidae): گروهی از نخستی‌سانان بدون دم که شامل انسان‌ها، شامپانزه‌ها، گوریل‌ها و اورانگوتان‌ها می‌شود. آنها نزدیک‌ترین خویشاوندان زنده انسان هستند.منبع خبر: What makes us human? Milestone ape genomes promise cluesمنابع اشاره شده در این اپیزود:Complete sequencing of ape genomes, (Nature, 2025)Initial sequencing and analysis of the human genome, (Nature, 2001)داده‌های به دست آمده توسط ماکووا و همکارانشتصویر روی کاور:حفاظت از اورانگوتان‌های بورنئویی که به شدت در معرض خطر انقراض قرار ...
    Show more Show less
    11 mins
adbl_web_global_use_to_activate_T1_webcro805_stickypopup
No reviews yet